اَسِتون

(نام‌گذاری ایوپاک "پروپانون") ساده‌ترین کتون با فرمول مولکولی CH₃)₂CO) و یکی ازلکه بر است. این ماده توسط حییم وایزمن کشف شده‌است. این ماده فرار، بی‌رنگ و به شدت آتش گیر است و مصرف بسیار زیادی در صنعت به عنوان حلال دارد.یکی از ساده‌ترین روش‌های ساخت این ماده تقطیر استات کلسیم است. کاربرد های استون حلال

• این ماده، حلال خوبی برای خیلی از پلاستیک ها و فیبرهای صنعتی است.
• در تولید محصولات صنعتی، تولید پارچه و محصولات بافتی، رنگ کردن اتومبیل ها و لوازم خانه، رقیق کردن رزین پلی استر، تمیز کردن ابزارآلات و حل کردن اپوکسیدهای دوجزیی استفاده می شود.
•  به عنوان یکی از اجزای فرار رنگ ها و روکش ها نیز به کار می رود.
• آماده سازی فلزات قبل از رنگ آمیزی و لحیم کاری، که از زنگ زدن آن ها جلوگیری میکند.

آزمایشگاه

• این ماده به عنوان حلال قطبی و پروتیک در خیلی از واکنش های آلی مانند SN2 کاربرد دارد.
• حمام یخ و استون، برای انجام واکنش ها در دمای پایین بسیار موثر است.
• به عنوان حلالی پرکاربرد در تمیز کردن و شستن ظروف آزمایشگاه نیز شناخته شده است.
• استون تحت نور UV فلورسنت است و در بسیاری از آزمایشات فیزیکی و شیمیایی به عنوان ردیاب فلورسانس به کار می رود.

به عنوان حدواسط شیمیایی استون چیست ؟ این ماده در سنتز متیل متاکریلات، تولید حلال هایی مانند متیل ایزوبوتیل الکل و متیل ایزوبوتیل کتون استفاده می شود. آرایشی و بهداشتی

• استفاده در پاک کنندهای لاک ناخن
• درمان جوش ها و لایه برداری پوست های خشک از جمله کاربردهای دیگر آن می باشد.
• در تولید قرص ها و مایعات جهت مخلوط کردن پر کننده ها و مواد اولیه فعال، کاربرد گسترده ای دارد.
• این ماده در صنعت داروسازی باعث تولید قرص هایی مقاوم و با چگالی بالا می شود.

کاربردهای دیگر

• جهت زدودن باقی مانده های مواد شیمیایی روی ظروف شیشه ای و چینی بسیار پرکاربرد است.

•  آرایشگران برای جدا کردن مواد چسبنده، کلاه گیس ها را در حمام استون غوطه ور می کنند.
• برای صیقل دادن صفحات پرینترهای سه بعدی نیز به کار می رود.
• استون بعنوان حلال بسیاری از ترکیبات آلی استفاده می‌شود.
• این حلال هم چنین در فیلتر سیگار ، صنایع لاستیک و لوازم منزل ، محصولات آرایشی و مراقبت شخصی نیز کاربرد دارد.
• در پوشش های سطحی ، حامل استیلن در سیلندرها و جوهر های چاپ نیز استفاده می شود.
• به عنوان حمل کننده استيلن در داخل سيلندرها
• استون در تولید تعداد بسیار زیادی از مواد شیمیایی و صنعتی نظیر متیل ایزو بوتیل کتون یا MIBK، ایزوفورون و دی استون الکل/هگزیلن گلایکول نیز کاربرد دارد.
• استون بطور طبيعى در متابوليسم طبيعى بدن و در ارگان هاى طبيعى و عضلات و بافت ها دیده مى شود و خون حاوى مقدارى استن است

  نکات ایمنی استون مایعی سمی است. نوشیدن حجم بالایی از آن ، سبب بیهوشی و آسیب به مخاط دهانی می‌شود. در اثر تماس با پوست باعث سوزش، تحریک پوست و صدمه زدن به آن می‌شود. بررسی های انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که تنفس استون و قرار گرفتن در معرض آن بمدت طولانی ، باعث آسیب های کلیوی، کبدی و صدمه به دستگاه عصبی، نقص های مادرزادی و پایین آمدن قدرت باروری در جنس نر می‌شود. البته هنوز مشخص نیست که آیا استونهمین تاثیرات را روی انسان هم دارد یا نه. نکته جالب توجه این است که غلظت های میلی‌مولار استون در حیوانات آزمایشگاهی مبتلا به صرع ، اثرهای ضد تشنجی نشان می‌دهد.

فرمول و ساختار استون

در علم شیمی استون را با فرمول شیمیایی  )CH₃)₂CO می شناسند. در ساختار این ماده شیمیایی یک پیوند کوالانسی وجود دارد. از خواص دیگر این ماده می توان به نقطه ی جوش، نقطه ی اشتعال و نقطه ی ذوب آن اشاره کرد. استوندر دمای 5605 درجه سانتی گراد به جوش می آید، در دمای _94.07 ذوب و در دمای _1699 مشتعل می شود. ذکر این نکته در رابطه با این ماده جالب توجه است که در دمای 465 درجه سانتی گراد به خودی خود مشتعل می شود. برخورد مستقیم پروپانون با پوست می تواند باعث سوزش و آسیب رسیدن به پوست شود. نوشیدن این مایع سمی می تواند باعث بیهوشی و وارد شدن آسیب به مخاط دهان شود و قسمت های مختلف بدن شود. بنابراین در استفاده از آن باید به نکات ایمنی توجه کرد. اسامی جایگزین استون :

• پروپانون
• متیل کتون
• کتون پروپان
• دی متیل کتول
• پیروستریک اتر
• بتا کتون پروپان
• دی متیل کتون
• پیروستریک اسید
• دی متیل فرمالدئید (کربونیل)